DEKRET BISKUPA TARNOWSKIEGO DOTYCZĄCY SPRAWOWANIA POSŁUGI DUSZPASTERSKIEJ I LITURGICZNEJ W WIELKIM TYGODNIU

W swoim rozważaniu podczas przejmującego nabożeństwa na Placu św. Piotra w dn. 27 marca br. papież Franciszek wypowiedział znamienne słowa: „Początkiem wiary jest świadomość, że potrzebujemy zbawienia. Nie jesteśmy samowystarczalni, sami toniemy; potrzebujemy Pana jak starożytni żeglarze gwiazd. Zaprośmy Jezusa do łodzi naszego życia. Przekażmy Mu nasze lęki, aby On je pokonał. Podobnie jak uczniowie doświadczymy, że z Nim na pokładzie nie dojdzie do katastrofy”.

W celebracjach liturgicznych nadchodzących dni Kościół daje nam wyjątkową okazję do odpowiedzi na apel papieża Franciszka i do przejścia z Chrystusem od śmierci do życia, od ciemności do światła i od lęku do nadziei. Jednak w związku z wprowadzonymi dla naszego dobra ograniczeniami, tegoroczny Wielki Tydzień będzie pod wieloma względami wyjątkowy. Abyśmy więc mogli jak najgłębiej przeżyć razem te nadchodzące dni, w nawiązaniu do dekretów Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów z dn. 19 oraz 25 marca br., wprowadzam następujące zarządzenia:

1. Wzywam wiernych świeckich do pozostania w domach i do uczestnictwa w celebracjach Wielkiego Tygodnia za pośrednictwem mediów, a także do podjęcia w tych dniach szczególnie intensywnej modlitwy rodzinnej. Pomoże w tym specjalny rytuał rodzinny, który zostanie przygotowany przez diecezję i udostępniony w mediach elektronicznych.

2. W obecnej sytuacji w parafiach nie ma możliwości przystąpienia do sakramentu pokuty i pojednania w zwyczajnej formie. Proszę więc wszystkich duszpasterzy o przypomnienie wiernym roli żalu doskonałego połączonego ze szczerą wolą wyspowiadania się, gdy to już będzie możliwe. Tych, którzy pragną skorzystać z posługi sakramentalnej, proszę o telefoniczny kontakt z duszpasterzami. Jest ona nadal możliwa indywidualnie w kościołach i przy zachowaniu wszelkich środków ostrożności (por. Dekret Biskupa Tarnowskiego w związku ze stanem epidemii w Polsce, 24.03.2020).

3. Proszę wszystkich wiernych, aby w Wielką Środę wieczorem w swoich domach przeżyli rodzinne nabożeństwo pojednania, w oparciu o przygotowany rytuał. W kontekście utrudnionego dostępu do sakramentu pokuty i pojednania, ta wspólna modlitwa pokutna, może być ważnym wydarzeniem na drodze wielkopostnego nawrócenia i przygotowaniem do świętowania męki, śmierci i zmartwychwstania Chrystusa.

4. Przypominam, że okres w którym należy przyjąć Chrystusa w Komunii św. – czego wymaga od nas trzecie przykazanie kościelne – obejmuje czas od Środy Popielcowej do Niedzieli Trójcy Świętej (czyli do 7 czerwca br.).

NIEDZIELA PALMOWA

5. W Niedzielę Palmową należy pominąć procesję z palmami oraz ich poświęcenie i – za wyjątkiem kościoła katedralnego – zastosować trzecią formę przewidzianą przez Mszał Rzymski, odczytując w ramach wstępu antyfonę na wejście w całości, a następnie odmawiając akt pokuty. W liturgii słowa należy wybrać dłuższą wersję opisu Męki Pańskiej.

6. Zachęcam wiernych do własnoręcznego przygotowania palm w domach w gronie rodzinnym, co może być okazją do wspólnej modlitwy i katechezy.

MSZA KRZYŻMA

7. Ponieważ Msza Krzyżma św. nie służy wyłącznie poświęceniu olejów, ale podkreśla jedność ludu Bożego ze swoim biskupem, dlatego w tym roku zostaje ona przeniesiona na inny termin, a jej data zostanie ustalona po ustaniu epidemii. Należy nadal korzystać z Krzyżma świętego i oleju chorych pobłogosławionych przed rokiem.

TRIDUUM PASCHALNE – ZARZĄDZENIA OGÓLNE

8. Poszczególne celebracje Triduum Paschalnego mogą być sprawowane jedynie w katedrze, kościołach parafialnych oraz w klasztorach i wspólnotach zakonnych. Tracą zatem swoją ważność wszelkie dotychczasowe przywileje dotyczące możliwości wielokrotnego odprawiania liturgii Triduum Paschalnego w danym kościele lub w kaplicach dojazdowych. Gorąco zachęcam do celebrowania jej w tych samych godzinach, co w katedrze. Będzie to wyjątkowy znak naszej jedności w tym niespokojnym czasie.

9. Wszystkie obrzędy należy odprawić bez udziału ludu, a jedynie z osobami życia konsekrowanego oraz ograniczoną do minimum asystą (wyłącznie spośród osób pełnoletnich), dbając o „szlachetną prostotę” celebracji. Tam gdzie jest większa liczba kapłanów lub osób życia konsekrowanego, nie należy dopuszczać dodatkowych usługujących, a jedynie podzielić między siebie przewidziane czynności liturgiczne.

10. W celebracjach transmitowanych należy wygłosić homilię, zaś w ramach obrzędu Komunii św. ułatwić wiernym przyjęcie komunii duchowej (czyli odmówić wybraną modlitwę komunii duchowej). W pozostałych celebracjach, z racji tego iż dokonają się bez udziału ludu, można opuścić homilię, a w jej miejsce zachować dłuższą chwilę milczenia.

11. Zachęcam duchownych, aby w tych dniach wspólnotowo celebrowali Liturgię Godzin, zaś wiernych świeckich do włączenia się w nią za pośrednictwem radia RDN Małopolska i RDN Nowy Sącz.

12. Przypominam, że Kościół w tych dniach udziela Komunii św. wyłącznie podczas celebracji liturgicznych oraz osobom umierającym. Dlatego zapraszam wszystkich pozostających w domach do komunii duchowej. W ten sposób jeszcze mocniej uświadomimy sobie, że Chrystus obecny w Najświętszym Sakramencie jest dla nas wyjątkowym i niezasłużonym darem.

13. Należy zrezygnować z urządzania „ciemnicy” i „grobu pańskiego” oraz wystawiania krzyża do adoracji. Można ewentualnie przygotować jedynie symboliczną dekorację. W związku z tym powstrzymujemy się od organizowania czuwań w kościele.

WIELKI CZWARTEK

14. W tym roku zwyczaj uruchamiania dzwonów podczas Chwała należy przenieść na rozpoczęcie liturgii Mszy Wieczerzy Pańskiej i dzwonić nimi przez dłuższą chwilę.

15. Na zakończenie Mszy św. Wieczerzy Pańskiej pomija się procesję z Najświętszym Sakramentem, który po Komunii św. od razu umieszcza się w tabernakulum. Po końcowym błogosławieństwie należy obnażyć ołtarz.

16. Wiernych świeckich zachęcam, by zamiast zwyczajowego nawiedzenia „ciemnicy”, odprawili w gronie rodzinnym tzw. „godzinę świętą”, łącząc się ze Zbawicielem w godzinie Jego konania w Ogrojcu.

WIELKI PIĄTEK

17. Na rozpoczęcie Liturgii na cześć Męki Pańskiej niech nie zabraknie gestu prostracji wszystkich kapłanów, a nawet usługujących. Będzie to szczególna okazja do przebłagania Boga za nasze grzechy i modlitwy o zahamowanie epidemii.

18. Do modlitwy powszechnej należy dołączyć dodatkowe wezwanie za dotkniętych epidemią, zaś podczas adoracji krzyża odśpiewać suplikacje.

19. Proszę wszystkich wiernych, aby w Wielki Piątek wyeksponowali w swoich domach wizerunek Chrystusa ukrzyżowanego. Ponieważ tego dnia można zyskać odpust zupełny za adorację krzyża, zachęcam do odprawienia w domu drogi krzyżowej i modlitwy osobistej, która pozwoli przyjąć owoce Męki Pańskiej.

WIELKA SOBOTA

20. Należy pominąć tradycyjny obrzęd błogosławienia pokarmów i wody święconej w kościołach, kaplicach i innych miejscach. Nie rezygnujmy jednak z przygotowania tradycyjnych pokarmów na stół wielkanocny i dokonajmy obrzędu ich błogosławieństwa przed śniadaniem wielkanocnym.

21. W Wielką Sobotę trwajmy w naszych domach w wyciszeniu i skupieniu jednocząc się przez modlitwę z Chrystusem pogrzebanym i udającym się do otchłani, aby wyzwolić swoje dzieci z niewoli grzechu i śmierci.

WIGILIA PASCHALNA

22. Podobnie jak w Wielki Czwartek, tak również na rozpoczęcie Wigilii Paschalnej, należy uruchomić na dłużą chwilę dzwony kościelne (zamiast w czasie Chwała).

23. Wszystkie obrzędy Wigilii Paschalnej winny być sprawowane w prezbiterium kościoła. W czasie liturgii światła nie przygotowuje się ogniska, a jedynie poświęca zapalony znicz. Po przygotowaniu paschału przechodzi się do Orędzia Paschalnego, pomijając przy tym procesję. W liturgii słowa należy odczytać wszystkie czytania. W liturgii chrzcielnej nie błogosławi się ani źródła chrzcielnego, ani wody święconej, a tylko odmawia odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych.

24. Ponieważ w tym roku nie ma możliwości zorganizowania procesji rezurekcyjnej, dlatego na zakończenie Wigilii Paschalnej należy uruchomić dzwony przynajmniej na 15 minut i odprawić przygotowany specjalny obrzęd ogłoszenia zmartwychwstania Chrystusa. Będzie to dla nas znakiem, że pomimo trudnej sytuacji jesteśmy wezwani do wielkanocnej radości.

25. Wiernych świeckich, którzy będą uczestniczyli w celebracji Wigilii Paschalnej za pośrednictwem mediów, zachęcam, by na czas odnowienia przyrzeczeń chrzcielnych zapalili świece, wspominając, że właśnie przez ten sakrament Chrystus przeprowadził nas ze śmierci do nowego życia.

CHRZEST ŚWIĘTY

26. Chrzest dzieci można przenieść na Niedzielę Zesłania Ducha Świętego. Jeżeli jednak rodzice nie chcą zwlekać, powinien być on celebrowany poza Mszą św. z liturgią słowa (por. Rozdział II Obrzędów chrztu dzieci), nawet w dni powszednie. W zaistniałej sytuacji nie jest możliwe celebrowanie chrztu wielu dzieci równocześnie. Za każdym razem należy pobłogosławić świeżą wodę i starannie oczyścić chrzcielnicę.

Tarnów, 31 marca 2020 roku.

† Andrzej Jeż
BISKUP TARNOWSKI

Tarnów, dn. 24.03.2020

DEKRET BISKUPA TARNOWSKIEGO
W ZWIĄZKU ZE STANEM EPIDEMII W POLSCE

W związku z wprowadzeniem nowych zasad bezpieczeństwa przez władze państwowe z dn. 24.03.2020 oraz Wskazaniami Prezydium KEP z dn. 21.03.2020 postanawiam:

1. Wszystkie Msze św. należy sprawować wyłącznie w kościołach parafialnych, kaplicach szpitalnych i domach zakonnych, z ewentualnym udziałem osób życia konsekrowanego lecz bez udziału wiernych świeckich i przy zamkniętych drzwiach. Należy zrezygnować z odprawiania dodatkowych Mszy św. i zarówno w niedziele, jak i w dni powszednie powrócić do tradycyjnego porządku ich celebrowania. Dopuszcza się koncelebrę.

2. Tam, gdzie to możliwe, niech duszpasterze zatroszczą się o transmisje Mszy św. z kościoła parafialnego, co pomoże umocnić jedność wiernych z parafią. Inne nabożeństwa – takie jak gorzkie żale, droga krzyżowa, różaniec itp. – mogą być celebrowane i transmitowane jedynie pod warunkiem, że odbywają się bez udziału wiernych. Nie powinno się archiwizować i udostępniać tych transmisji (za wyjątkiem głoszonego słowa Bożego), gdyż mają one sens jedynie w przekazie „na żywo”.

3. Tych, którzy pragną skorzystać z posługi sakramentalnej, proszę o telefoniczny kontakt z duszpasterzami. Jest ona nadal możliwa indywidualnie w kościołach i przy zachowaniu wszelkich środków ostrożności.

4. W obecnej sytuacji w kościołach mogą przebywać wyłącznie kapłani i osoby życia konsekrowanego oraz ci, którzy indywidualnie korzystają z posługi sakramentalnej. Proszę, by kapłani i osoby życia konsekrowanego prywatnie adorowali Najświętszy Sakrament w kościołach, modląc się za parafian i o ustanie epidemii. Różaniec o godzinie 20.30 w kościołach powinni odmawiać wyłącznie duchowni, w grupie nie większej niż 5 osób. Osoby życia konsekrowanego proszę, by modlitwę tę odmawiały w swoich kaplicach domowych.

5. Ograniczam obrzędy pogrzebu wyłącznie do stacji przy grobie z udziałem najbliższej rodziny, w liczbie nie większej niż 5 osób. Jeśli okoliczności na to pozwalają, stację można poprzedzić procesją od bramy cmentarnej. W obecnej sytuacji nie ma również możliwości gromadzenia się na tradycyjnej wspólnotowej modlitwie różańcowej w gronie sąsiadów i znajomych w kościołach, kaplicach, a tym bardziej w domach. Pozostaje modlitwa rodzinna. Mszę żałobną z udziałem wiernych należy odprawić, gdy ustanie stan epidemii, po ustaleniu terminu z rodziną zmarłego. W dniu pogrzebu można celebrować jedynie Mszę św. żałobną bez udziału wiernych i ciała zmarłego.

6. Należy powstrzymać się od wynoszenia Najświętszego Sakramentu poza mury kościoła, za wyjątkiem zanoszenia Komunii św. w formie wiatyku.

7. Posługę osobom chorym i w podeszłym wieku ograniczam do przypadków niebezpieczeństwa śmierci, z zachowaniem wytycznych zawartych we Wskazaniach duszpasterskich po ogłoszeniu stanu epidemicznego w Polsce dla diecezji tarnowskiej z dn. 16.03.2020 w punktach 8-13. Przypominam, że przepisy państwowe wykluczają kontakt z osobami przechodzącymi kwarantannę, w związku z tym kapłani nie powinni się do nich udawać, za wyjątkiem niebezpieczeństwa śmierci. Zalecenia te dotyczą także kapelanów szpitali.

8. Przypominam o unikaniu wszelkich nadużyć związanych z sakramentem pokuty, jak np. nieuprawnione korzystanie z rozgrzeszenia ogólnego, które na terenie Polski możliwe jest tylko w niebezpieczeństwie śmierci oraz wobec penitentów innej narodowości, z którymi nie można się porozumieć z powodu braku znajomości języka. Nie ma również możliwości spowiedzi przez środki komunikacji elektronicznej (np. telefon, komunikator internetowy itp.).

9. Przypominam, że zawsze ilekroć istnieje poważna racja i nie ma sposobności wyspowiadania się, wtedy dla uzyskania stanu łaski uświęcającej wierny „jest obowiązany wzbudzić akt żalu doskonałego, który zawiera w sobie zamiar wyspowiadania się jak najszybciej” (KPK kan. 916).

10. W obecnej sytuacji należy otoczyć szczególną troską osoby starsze, samotne, niepełnosprawne oraz chore przebywające w swoich domach, zachowując wszelkie środki ostrożności. Pomoc ta powinna być udzielana jedynie przez osoby dorosłe.

11. Proszę duszpasterzy o szczególną dyspozycyjność dla wszystkich potrzebujących, wyrażoną nie tylko w ofiarnym odpowiadaniu na prośby o pomoc, lecz również w poszukiwaniu osób, które jej potrzebują zarówno w wymiarze duchowym, jak i materialnym. Jest to wyraz naszej pasterskiej troski o powierzonych nam wiernych.

12. Szczegółowe zasady dotyczące celebracji Wielkiego Tygodnia i Uroczystości Zmartwychwstania Pańskiego wraz z oktawą zostaną podane w osobnym dokumencie.

13. Przypominam wszystkim, których obowiązuje wprowadzenie w życie powyższego dekretu, że uwzględniając powagę sytuacji oraz naszą odpowiedzialność za wiernych, zgodnie z kan. 273 i 274 par. 2 KPK, osoby te powinny zrealizować wprowadzone zarządzenia bezwarunkowo, ze świadomością konsekwencji wynikających z prawa świeckiego i kościelnego.

14. Dekret wchodzi w życie z dniem 25.03.2020 i obowiązuje do odwołania.

Powyższe zarządzenia proszę przyjąć w duchu troski o zdrowie zarówno wiernych świeckich, jak i duszpasterzy. Musimy nauczyć się funkcjonować w nowej rzeczywistości szukając rozwiązań, które choć wydają się rygorystyczne, to jednak zapewnią nam bezpieczeństwo oraz pozwolą w przyszłości na swobodne sprawowanie posługi sakramentalnej.

W tym bardzo trudnym czasie dziękuję wszystkim duchownym, osobom życia konsekrowanego oraz wiernym świeckim za trwanie na modlitwie i przyjmowanie oraz wypełnianie dotychczasowych zarządzeń w duchu głębokiej wiary. Ogarniam moją modlitwą wszystkich diecezjan, a zwłaszcza osoby starsze, chore i samotne, oraz pracowników służby zdrowia i innych służ podejmujących ofiarną walkę z pandemią.

Z pasterskim błogosławieństwem

† Andrzej Jeż
BISKUP TARNOWSKI